การปฏิวัติขาว - วิกฤตการณ์ทางการเมืองที่รุนแรงในเปอร์เซียหลังสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง

ประวัติศาสตร์โลกถูกหล่อหลอมขึ้นจากเหตุการณ์สำคัญมากมาย ซึ่งทิ้งร่องรอยไว้บนกระดานของเวลาก่อนที่จะจางหายไปตามกาลเวลา หนึ่งในเหตุการณ์เหล่านี้คือ การปฏิวัติขาว ซึ่งเป็นการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองและสังคมครั้งใหญ่ในเปอร์เซีย (ปัจจุบันคืออิหร่าน) ในช่วงทศวรรษที่ 1920

หากกล่าวถึงการปฏิวัติครั้งนี้ เราจะต้องย้อนกลับไปยังช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง ที่ประเทศเปอร์เซียกำลังเผชิญหน้ากับวิกฤตการณ์ทางการเมืองและเศรษฐกิจอย่างรุนแรง ประเทศถูกปกครองโดยราชวงศ์กอญาร์ซึ่งมีอำนาจตกอยู่ในมือของชาห์มุฮัมหมัด อาลี ชาห์

แม้ว่าเขาจะพยายามที่จะปฏิรูปประเทศ แต่ก็ยังคงถูกมองว่าเป็นผู้นำที่ล้าหลังและไร้ประสิทธิภาพ ชาห์มุฮัมหมัด อาลี ชาห์ ล้มเหลวในการนำเอาการปฏิรูปมาใช้ และประเทศก็ตกอยู่ในสภาวะอ่อนแอ

ในขณะเดียวกัน ขบวนการชาตินิยมที่กำลังเติบโตขึ้นอย่างรวดเร็ว ก็เริ่มโจมตีการปกครองของราชวงศ์ การปฏิวัติขาวถูกจุดชนวนโดยนายพลเรซ่า ข่าน ซึ่งต่อมาได้เปลี่ยนชื่อเป็น เรซ่า ชาห์ ปาห์ลาวี

เรซ่า ชาห์ เป็นผู้นำทหารหนุ่มที่ได้รับการฝึกฝนจากยุโรป และมีความปรารถนาที่จะสร้างเปอร์เซียใหม่ที่ทันสมัยและเข้มแข็ง เขาอาศัยความไม่พอใจของประชาชนต่อราชวงศ์กอญาร์และนำกองกำลังของตนเข้ายึดครองเมืองหลวง

หลังจากนั้น เรซ่า ชาห์ก็ประกาศจัดตั้ง “รัฐบาลชั่วคราว” และดำเนินการปฏิรูปอย่างรวดเร็ว โดยรวมถึงการยกเลิกระบบศักดินา การให้สิทธิสตรีในการลงคะแนนเสียง และการพัฒนาระบบการศึกษา

การปฏิวัติขาวนำมาซึ่งการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ในเปอร์เซีย:

• การยุติระบบศักดินา: ระบบนี้ซึ่งเป็นรากฐานของสังคมและเศรษฐกิจของเปอร์เซียมาหลายศตวรรษ ถูกแทนที่ด้วยระบบทุนนิยมที่ทันสมัย

• การก่อตั้งรัฐบาลใหม่: รัฐบาลใหม่ภายใต้การนำของเรซ่า ชาห์ มุ่งมั่นที่จะสร้างประเทศที่ทันสมัยและเข้มแข็ง

• การพัฒนาระบบการศึกษาและสาธารณสุข: เรซ่า ชาห์ให้ความสำคัญกับการศึกษามาก และริเริ่มโครงการก่อสร้างโรงเรียนและมหาวิทยาลัยทั่วประเทศ

• การเพิ่มบทบาทของผู้หญิง: หญิงเปอร์เซียได้รับสิทธิสตรีในการลงคะแนนเสียงและมีส่วนร่วมในชีวิตทางการเมืองและสังคมมากขึ้น

การปฏิวัติขาวยังส่งผลกระทบต่อความสัมพันธ์ระหว่างประเทศของเปอร์เซีย

• ความสัมพันธ์กับตะวันตก: เปอร์เซียหันไปคบค้ากับชาติตะวันตกมากขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งสหรัฐอเมริกาและอังกฤษ

• การเปลี่ยนแปลงนโยบายต่างประเทศ: เปอร์เซียเริ่มมีบทบาทที่สำคัญในเวทีระหว่างประเทศ และพยายามที่จะเป็นผู้นำของภูมิภาคตะวันออกกลาง

ตาราง: การเปรียบเทียบเปอร์เซียก่อนและหลังการปฏิวัติขาว

แนวคิด	ก่อนการปฏิวัติ	หลังการปฏิวัติ
ระบบการเมือง	ราชวงศ์กอญาร์	รัฐบาลของเรซ่า ชาห์
เศรษฐกิจ	เกษตรกรรมเป็นหลัก	เริ่มมีการพัฒนาระบบทุนนิยม
สังคม	สังคมที่แบ่งแยกระหว่างชนชั้นสูงและชนชั้นต่ำ	สังคมที่เริ่มมีความเท่าเทียมกันมากขึ้น
การศึกษา	ระบบการศึกษายังไม่ดี	รัฐบาลให้ความสำคัญกับการศึกษาและพัฒนาระบบการศึกษา

เรซ่า ชาห์ ผู้ที่นำการปฏิวัติขาวประสบความสำเร็จในการสร้างเปอร์เซียใหม่ อย่างไรก็ตาม การปฏิรูปของเขาก็ถูกวิพากษ์วิจารณ์จากหลายฝ่าย เนื่องจากเขายังคงใช้อำนาจแบบเผด็จการ

การปฏิวัติขาวเป็นเหตุการณ์ที่สำคัญในประวัติศาสตร์ของเปอร์เซีย เป็นการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ที่นำไปสู่การเกิดขึ้นของประเทศอิหร่านสมัยใหม่